Kim jest atrakcyjny pracodawca?
Pracodawcy w Polsce aktywnie rekrutują, chcą wyróżniać się na rynku pracy. W tym celu publikują ogłoszenia, w których odnoszą się do wybranych aspektów jak atrakcyjne wynagrodzenie czy praca w młodym, dynamicznym zespole. Tylko, że te stwierdzenia nie są wiarygodne i wcale nie tego oczekują kandydaci i pracownicy od nowego, atrakcyjnego miejsca pracy.
Pracodawcy mają do dyspozycji kilka źródeł informacji, dzięki którym mogą uzyskać informacje jakie są oczekiwania kandydatów względem idealnego (atrakcyjnego) miejsca pracy. Są to wywiady przeprowadzane z kandydatami w czasie rozmów rekrutacyjnych, spotkania na targach pracy oraz badania na temat atrakcyjnego miejsca praca, by wymienić kilka.
Badania wśród kandydatów i pracowników mogą stanowić cenne źródło informacji. Są anonimowe i przeprowadzane na reprezentatywnej grupie respondentów. W ten sposób można zebrać informacje deklaratywne dotyczące szerokiej gamy atrybutów opisujących pracodawców. W ten sposób przeprowadziliśmy badania na temat pracodawców w Polsce. Naszym celem było poznanie, które spośród 25 atrybutów opisujących pracodawców są faktycznie ważne w opinii polskich respondentów.
Badania międzynarodowe
Od ponad dekady śledzę badania naukowe związane ze strategią employer brandingową i sama też przeprowadzam badania na zlecenie pracodawców w zakresie kultury organizacji, satysfakcji i zaangażowania pracowników.
Tym bardziej zainteresowały mnie badania Pierre’a Berthona, Michaela Ewinga i Li Liana Hah na temat atrakcyjności pracodawców. [i]
Bezpośrednią inspiracją do przeprowadzenia badania ankietowego w Polsce były prace prowadzone przez tych trzech badaczy z USA, Australii i Malezji, którzy w 2005 roku opublikowali ciekawy artykuł na ten temat. Wyselekcjonowali 25 atrybutów, którymi można opisać atrakcyjne miejsce pracy. Te wybrane atrybuty pogrupowali w 5 komponentów. Każdy z komponentów jest opisany przez 5 atrybutów (pytań).
Prace wspomnianych badaczy wzbudziły ciekawość w różnych krajach, dlatego też podobne badania na temat atrakcyjności pracodawców były prowadzone w Norwegii, Francji, na Łotwie, w Turcji, Brazylii i w Indiach. Stąd i pomysł przeprowadzenia badań ilościowych wśród respondentów w Polsce, by upewnić się czy te 25 badanych atrybutów są ważne dla kandydatów w Polsce. Badania przeprowadzono metodą CAWI na próbie 615 respondentów na przełomie grudnia 2021 i stycznia 2022.
Najważniejszy wniosek: Pieniądze to nie wszystko!
Po przeanalizowaniu wyników ogólnopolskiego badania należy wyciągnąć jednoznaczny wniosek, że są 2 równorzędne atrybuty najwyżej cenione wśród wszystkich respondentów. Mianowicie, kandydaci i pracownicy w Polsce przy podejmowaniu decyzji związanych z pracą biorą pod uwagę: ponadprzeciętną pensję oraz uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego.
Daje to wiele do myślenia. Jeszcze przed pandemią w wielu raportach opracowywanych przez międzynarodowe firmy wskazywano na ponadprzeciętne wynagrodzenie jako główny powód rozważania zmiany pracy. Czy zatem pandemia wpłynęła na zmianę oczekiwań kandydatów i pracowników?
Postulat okazywania szacunku i uznania przez przełożonego również nie jest nowy, od lat przytacza się maksymę, że przychodzi się do firmy, a odchodzi od konkretnego szefa. Od lat też pracodawcy chcą zmieniać kulturę organizacji na kulturę feedbacku, transparentności, ale jak dotąd tylko nieliczni mogą szczerze mówić o pozytywnej zmianie. Jest to zadanie trudne i wymaga skupienia się na bezpieczeństwie psychicznym w firmie, czyli na autonomii, wyeliminowaniu strachu przed byciem kozłem ofiarnym w organizacji i wykorzystaniu talentów pracowników w codziennej pracy. [ii]
Co ciekawe kandydaci, a więc osoby poszukujące pracy na pierwszym miejscu wymieniają uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego, następnie przyjemne środowisko pracy a dopiero na trzecim miejscu ponadprzeciętną pensję.
Natomiast pracownicy (osoby nieposzukujące pracy w tym momencie) wskazują, że przy podejmowaniu decyzji o pracy biorą pod uwagę właśnie ponadprzeciętną pensję, następnie przyjemne środowisko pracy i w dalszej kolejności – uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego.
Widać odbicie lustrzane atrybutów cenionych wśród tych dwóch grup: poszukujących i nieposzukujących pracy.
Można z tego badania wyciągnąć inny wniosek, wskazówkę dla pracodawców. W firmach, w których okazuje się szacunek innym, docenia pracę innych jest mniej osób rozważających zmianę pracy. Zatem bardzo wiele zależy od przełożonych, którzy przecież w codziennej pracy zachowują się zgodnie z normami, wartościami i rytuałami cenionymi w danej firmie. Okazywanie uznania i szacunku przez przełożonego – co ważne – wpływa także bezpośrednio na poziom zaangażowania pracowników w pracę i w organizację. A każdemu pracodawcy zależy przecież na wysokim zaangażowaniu pracowników. Jest to jeden z dwóch celów działań employer brandingowych.
Atrybuty cenione przez kobiety i mężczyzn
Z raportu „Atrakcyjni pracodawcy 2022” jasno wynika, że kobiety najwyżej cenią sobie 6 atrybutów atrakcyjnego pracodawcy. Najwyżej – okazję do dzielenia się wiedzą, a następnie równorzędnie trzy komponenty ekonomicznej jak: bezpieczeństwo zatrudnienia, ponadprzeciętną pensję i atrakcyjny pakiet benefitów. Kobiety jako ważne wymieniają również: uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego oraz dobre relacje ze współpracownikami.
W tym miejscu warto przytoczyć badania Geerta Hofstede na temat kultur narodowych. To on właśnie dostrzegł różnice w tzw. kobiecym i męskim stylu zarządzania. [iii] Według niego kobiety wyżej cenią sobie ludzi i przyjazne relacje między ludźmi w firmie, częściej rozwiązują konflikty na drodze kompromisu i negocjacji, mają więcej sympatii dla słabszych. W ostatnich latach uruchomiono wiele programów mentoringowych adresowanych do kobiet, w których kobiety chętnie wspierają inne kobiety i dzielą się z nimi swoją wiedzą. Widoczny jest też trend ku zbilansowaniu liczby obsadzanych kluczowych stanowisk przez kobiety i mężczyzn, szczególnie w świecie polityki, finansów i przemysłu.
Mężczyźni, co wynika z badania tegorocznego, cenią sobie nadal ponadprzeciętną pensję. Na drugim miejscu stawiają uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego oraz poczucie przynależności i akceptacji. Na kolejnym miejscu wymieniają uznanie i szansę na wykorzystanie kreatywności pracownika.
Z innych obserwacji wiemy, że mężczyźni zwracają większą uwagę do nazwy stanowiska, a awans nierozerwalnie łączą z podwyżką wynagrodzenia i atrakcyjnym pakietem benefitów.
Czy wiek ma znaczenie?
Ważny zwrot jest obserwowany wśród respondentów w wieku 31-40 lat. Młodsi cenią sobie ponadprzeciętną pensję i przyjemne środowisko pracy. Co jest rzeczą naturalną, ponadprzeciętna pensja pozwala młodszym na realizację młodzieńczych planów jak podróżowanie, uprawianie modnych sportów, aktywne życie towarzyskie i posiadanie modnych ale drogich przedmiotów (sprzęt komputerowy, ubrania) czy umożliwia sfinansowanie wynajmu mieszkania, jak również założenie rodziny.
Trzydziestolatkowie znają już swoją wartość na rynku pracy. Oczekują zatem, by przełożeni okazywali im szacunek i uznanie a firma umożliwiała awans. Chcą też czuć się częścią firmy.
Czterdziestolatkowie i pięćdziesięciolatkowie chcą być potrzebni w firmie, szukają okazji do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem i oczekują szacunku i uznania od przełożonych. Doceniają też atrakcyjne benefity.
Co wynika z badania „Atrakcyjni Pracodawcy 2022”?
Raport ten zawiera wiele wskazówek dla pracodawców na temat tego co cenią sobie kandydaci i pracownicy. Wskazówki te dotyczą zarówno sfery kultury organizacji, jak listy wartości i stylu przywództwa, jak również sfery komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej pracodawców.
Podstawowy raport można pobrać bezpłatnie, zaś pogłębiony opisuje 12 typów person (kandydatów i pracowników) i dostarcza informacji na temat rankingu 25 atrybutów ocenianych przez kandydatów i pracowników w Polsce.
Wielu pracodawców sporządza tzw. propozycję EVP (Employer/Employee Value Proposition), czyli listę atrybutów, które wyróżniają danego pracodawcę i odpowiadają na pytanie, dlaczego warto u nas pracować. Raport ten pozwala zweryfikować czy w opisie swojej oferty pracodawcy faktycznie odnoszą się do oczekiwań kandydatów.
Co jeszcze ważniejsze, raport podpowiada jakimi słowami opisać atrakcyjne miejsce pracy. Te wskazówki powinni docenić specjaliści EB.
Informacja na temat okazywania szacunku przez przełożonych powinna być wskazówką dla HR-owców, by zbadać kulturę organizacji, w tym listę żywych wartości firmowych. O ile zmiany w pakiecie benefitów można wprowadzać stosunkowo szybko, by sprostać oczekiwaniom kandydatów i pracowników, o tyle zmiany w relacjach międzyludzkich wymagają więcej uwagi i więcej czasu, a jak wynika z raportu są kluczowym atrybutem decydującym o zmianie pracodawcy.
| 3 najwyżej cenione atrybuty racjonalne | 3 najwyżej cenione atrybuty emocjonalne |
| Ponadprzeciętna pensja | Uznanie i szacunek okazywane przez przełożonego |
| Atrakcyjny pakiet benefitów | Przyjemne środowisko pracy |
| Innowacyjne produkty i usługi tworzone przez firmę | Okazja do dzielenia się wiedzą |
Opracowanie własne na podstawie raportu „Atrakcyjni Pracodawcy 2022”[iv]
[i] Więcej w artykule Pierre Berthon, Michael Ewing, Li Lian Hah „Captivating company: dimensions of attractiveness in employer branding” opublikowanym w International Journal of Advertising, May 2005, str:151-172
[ii] Więcej w książce Amy Edmondson „Firma bez strachu” wyd. MT Biznes
[iii] Więcej w artykule na blogu: https://julitadabrowska.pl/kobiecy-i-meski-styl-zarzadzania/
[iv] Raport można pobrać bezpłatnie ze strony: https://julitadabrowska.pl/badania-atrakcyjnosci-pracodawcow/